HÀNH TRÌNH TÌM KIẾM
Cán bộ, chiến sĩ Đội K92 hành trình tìm kiếm hài cốt đồng đội trên đất bạn Campuchia. (nguồn K92)
Giữa cái nắng gây gắt tại khu vực núi, rừng sâu hiểm trở thuộc tỉnh Koh Kong (Campuchia), sau nhiều ngày vất vả khảo sát, từng mét đất bị xới tung lên để tìm kiếm, cuối cùng, một bộ hài cốt đã hiện ra. Từng mẩu xương nằm im dưới lòng đất đã nhiều năm qua, được che phủ bởi lớp bụi “thời gian” dày đặc. Không gian bỗng lặng đi, tiếng động cơ của máy xúc đất ngừng lại. Thiếu tá Danh Ni, nhân viên cất bốc hài cốt Đội K92 buông xẻng, cúi xuống, tay run run nhấc lên từng chiếc xương, đôi mắt anh đỏ hoe. Những giọt mồ hôi hòa cùng nước mắt của những chiến sĩ đội K92, đôi mắt ai cũng ngấn lệ. Hơn 10 năm làm nhiệm vụ tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sĩ, Thiếu tá Danh Ni vẫn nhớ như in và giữ nguyên cảm xúc mỗi khi tìm thấy bộ hài cốt liệt sĩ. Thiếu tá Danh Ni bồi hồi kể: “Chúng tôi hiểu rằng đây không chỉ là một bộ hài cốt, mà là một mảnh ký ức của một người lính đã hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước và làm nhiệm vụ quốc tế cao cả. Từng giây phút đào đất, từng khoảnh khắc tìm kiếm đều là những cuộc gặp gỡ với quá khứ, với những người lính đã nằm xuống trong chiến tranh”.
Niềm vui vỡ òa của Cán bộ, chiến sĩ Đội K92 khi tìm được hài cốt đồng đội trên đất bạn Campuchia. (nguồn K92)
Có lần, theo thông tin vị trí có được tại một khu rừng thuộc tỉnh Kampot, các đồng chí Đội K92 đã đào, bới khu vực rất rộng, suốt 15 ngày không ngừng nghỉ. Cùng với sự hỗ trợ của máy xúc, đồng đội cứ thay phiên nhau cắm những nhát xẻng xúc đất nhưng vẫn không tìm thấy dấu hiệu có hài cốt. Cả đội thất thỉu ra về, đi được một đoạn cách xa nơi đào khoảng 2km đường rừng. Nhưng một vài chiến sĩ vẫn nán lại, nguyện với lòng, chỉ cuốc thêm 1 cuốc nữa thôi, nếu không có thì ra về. Chính lúc ấy, dấu vết của hài cốt xuất hiện. Nhận tin, niềm vui vỡ òa, cả đội lập tức quay lại. Vị trí đó, Đội K92 đã tìm thấy 13 bộ hài cốt liệt sĩ.
Địa hình tìm hài cốt rất khó khăn nhưng Cán bộ, chiến sĩ Đội K92 quyết tâm tìm cho được hài cốt đồng đội trên đất bạn Campuchia. (nguồn K92)
Đại úy Lê Minh Thắng - Phân đội Trưởng Phân đội 2, Đội K92 chia sẻ: “Trong rừng, điều kiện sinh hoạt thiếu thốn. Trời mưa to, chúng tôi đã dành lều trú mưa để đặt hài cốt. Về phần mình, tất cả đều ướt sũng, nhưng không ai để hài cốt liệt sĩ phải chịu ướt. Cả đêm, anh em chúng tôi thay phiên nhau canh giữ, tìm mọi cách che cho các hài cốt được khô ráo. Trong mưa, tình đồng đội, lòng tri ân càng trở nên thấm đẫm những tình cảm sâu nặng”. Có những ngày, Đội K92 phải dựng lều ngay giữa khu rừng, ngủ trên mặt đất chỗ lòi, chỗ lõm, ăn những bữa cơm đạm bạc, nhưng không ai than vãn. Sức mạnh duy nhất đẩy các đồng chí tiến lên là khát khao đưa liệt sĩ về với quê hương. Đối với những người lính đội K92, mỗi lần tìm thấy hài cốt liệt sĩ như là một chiến thắng thầm lặng, mọi nhọc nhằn dường như tan biến, chỉ còn lại niềm vui hòa cùng sự xúc động.
Những kỷ vật của các liệt sĩ được các chiến sĩ lưu giữ lại tại doanh trại Đội K92. Ảnh: Kiều Diễm
“Đội K92 được thành lập với chức năng nhiệm vụ tìm kiếm, cất bốc, quy tập, hồi hương hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh tại 4 tỉnh (KamPot, Kep, Preah Sihanouk và Koh Kong) thuộc Vương quốc Campuchia và trên địa bàn tỉnh Kiên Giang. Nhận thức rõ nhiệm vụ thiêng liêng, cao cả mà Đảng, Nhà nước, Quân đội giao, những năm qua cán bộ, chiến sĩ Đội K92 đã quán triệt sâu sắc nhiệm vụ, xây dựng kế hoạch, xây dựng ý chí quyết tâm, tổ chức triển khai thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ, đạt được những kết quả quan trọng”, Thượng tá Nguyễn Thanh Hùng - Đội trưởng đội K92 cho biết.
NHỮNG KHÓ KHĂN, TRỞ NGẠI
Việc tìm kiếm, cất bốc, quy tập, hồi hương hài cốt liệt sĩ hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh trên đất bạn Campuchia, cũng như trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua gặp không ít khó khăn. Do hoàn cảnh chiến tranh gian khổ, quyết liệt, kéo dài trên diện rộng, thi hài liệt sĩ mai táng phân tán, thời gian đã lâu, địa hình phức tạp và địa vật có nhiều thay đổi nên việc xác minh, tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ Quân tình nguyện Việt Nam còn lại trên đất bạn Campuchia hiện nay gặp rất nhiều khó khăn và phức tạp. Khó khăn lớn nhất là thiếu thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ. Các nhân chứng cung cấp thông tin hiện nay đã già yếu, trí nhớ kém hoặc phần lớn đã qua đời, thông tin về mộ liệt sĩ ngày càng ít đi, địa bàn đơn vị thực hiện nhiệm vụ rộng, chủ yếu là vùng rừng núi. Vì vậy khi quy tập được hài cốt, phần lớn chưa xác định được danh tính hài cốt liệt sĩ, tốn nhiều công sức, thời gian và kinh phí thực hiện.
Ban Chỉ huy Đội K92 trao đổi với phóng viên về khó khăn, trở ngại trong việc tìm kiếm hài cốt quân tình nguyện Việt Nam trên đất bạn Campuchia hiện nay. Ảnh: Kiều Diễm
“Bên cạnh đó, phong tục tập quán, ngôn ngữ khác nhau; thời gian làm nhiệm vụ xuyên suốt dài ngày trên đất bạn Campuchia, đơn vị phải thường xuyên đóng quân nhiều ngày ở những khu vực có thông tin tìm kiếm, nơi ăn, chổ ở tạm bợ, điện nước thiếu thốn, trang bị phương tiện được cấp đã lâu, hiện nay xuống cấp; thời tiết, khí hậu khắc nghiệt ảnh hưởng đến sức khỏe, đời sống và sinh hoạt của bộ đội. Mặt khác, công tác tuyên truyền đến với người dân Campuchia còn hạn chế, chưa sâu rộng; từ đó đã tác động và ảnh hưởng không nhỏ đến việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ cũng như việc thực hiện nhiệm vụ của đơn vị”, đại úy Lê Minh Thắng - Phân đội trưởng, phân đội 2, đội K92 nói.
Cứ ngỡ càng về sau, việc tìm kiếm sẽ dễ hơn phần nào, nhưng không. Càng về sau, càng khó. “Nhưng cũng chính vì khó, ý chí những người lính càng quyết tâm, quyết liệt tìm cho bằng được, tìm cho đến khi nào không còn thông tin liệt sĩ Việt Nam trên đất bạn nữa mới thôi”, Thượng tá Nguyễn Thanh Hùng nhấn mạnh.
Trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị trọng tâm và phong trào thi đua quyết thắng, Đội K92 luôn nhận được sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ của Ban chỉ đạo 515 tỉnh Kiên Giang, trực tiếp là Đảng ủy, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh, các sở, ngành cấp tỉnh, hướng dẫn của cơ quan cấp trên trực tiếp, sự giúp đỡ của cấp ủy, chính quyền, nhân dân trong nước và nước bạn Campuchia. Cùng với sự theo dõi hỗ trợ nhiệt tình của các thành viên hội cựu chiến binh từng trực tiếp tham gia chiến đấu trong thời kỳ chiến tranh. Từ đó tạo động lực mạnh mẽ, thúc đẩy đơn vị hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị được giao.
HIỆU QUẢ TỪ CÔNG TÁC DÂN VẬN KHÉO
Công tác dân vận khéo có nhiều cách làm hay, công tác đối ngoại trên đất bạn được thực hiện liên tục. Riêng giai đoạn từ năm 2019-2024, Đội K92 tham mưu cho Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Kiên Giang tổ chức tặng 220 suất quà và khám bệnh, cấp thuốc miễn phí cho 705 lượt người dân nước bạn Campuchia. Riêng đơn vị trong quá trình thực hiện nhiệm vụ đã tổ chức khám bệnh, cấp phát thuốc miễn phí cho 238 lượt người dân; tổ chức thăm, tặng 242 suất quà cho chính quyền, lực lượng vũ trang và nhân dân nước bạn Campuchia nhân dịp Chuôl Chnăm Thmây; tặng 150kg gạo cho 5 hộ nghèo tại tỉnh Koh Kong được trích từ nguồn quỹ tăng gia sản xuất, nguồn ủng hộ của cán bộ, chiến sĩ và sự hỗ trợ của các doanh nghiệp. Sửa chữa hơn 1km đường giao thông nông thôn tạo điều kiện thuận lợi cho người dân đi lại dễ dàng với hơn 100 ngày công lao động.
Cán bộ, chiến sĩ Đội K92 tặng quà cho người dân nghèo nước bạn Campuchia (nguồn K92)
Từ những việc làm thiết thực trên đã tạo điều kiện cho Đội K92 nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của chính quyền và nhân dân trên nước bạn trong việc thực hiện nhiệm vụ trọng tâm của mình, tô thắm thêm tình đoàn kết hữu nghị của 2 nước Việt Nam - Campuchia mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững.
Trong cuộc hành trình gian khổ ấy, Đội K92 luôn nhận được sự giúp đỡ từ người dân Campuchia. Những người dân cung cấp thông tin quý giá. Những câu chuyện kể về thời chiến tranh, về các trận đánh đã giúp đội xác định được vị trí của nhiều ngôi mộ liệt sĩ.
Đặc biệt, những người trước đây đứng ở bên kia chiến tuyến, họ biết rõ nơi chôn cất bộ đội Việt Nam, ban đầu họ e dè. Nhưng sau quá trình dài, đội K92 kiên trì thực hiện công tác dân vận khéo, họ dần hiểu ra ý nghĩa cuộc tìm kiếm và chính họ là người tham gia dẫn đường chỉ vị trí nhiệt tình và chính xác, giúp thuận lợi và tăng hiệu quả cho cuộc tìm kiếm hài cốt.
(Còn tiếp bài 2: “Đưa các anh về đất mẹ”)
